Voor het derde jaar op rij doe ik mee aan duurzaam slootbeheer via Boerennatuur Flevoland. De eerste 2 jaren was het een project waar o.a. Waterschap Zuiderzeeland in meededen. Nu valt het project onder het Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer. Er word van daaruit een vergoeding betaalt. Zo word het grootste deel van de gemaakte kosten van het beheer gedekt.

Bij veel taluds van sloten is de praktijk dat deze 2 tot 6 keer per jaar worden geklepeld en het maaisel in het talud achter blijft. Er blijft dan een viltige laag op het talud achter waar nutriënten uit spoelen en onkruid volop kans krijgt, dat kan anders.

Bij het beheerpakket Duurzaam slootbeheer verschralen we de taluds van sloten door te maaien en het maaisel af te voeren. De massa aan organisch materiaal verminderd en het talud wordt stabieler. Er ontstaat een grotere variëteit aan vegetatie. Met verschillende soorten en bloei door het hele groeiseizoen wordt de biodiversiteit flink verbeterd. Bermen en sloten vormen zo een lint door het landschap en zijn voor insecten een verbindingszone waar voedsel te vinden is
Door het maaien en afvoeren gaat ook de waterkwaliteit in de sloot zelf omhoog, omdat de uitspoeling vermindert.
Het organisch materiaal wordt vervolgens terug in de kringloop gebracht, bijvoorbeeld door het in te zetten als bodemverbetering. Zo mogelijk na compostering in de omgeving. (bron; https://flevolandsagrarischcollectief.nl/projecten/duurzaam-slootbeheer/)

Er zijn 2 methoden om te maaien. Met de maai-zuig combinatie en met de maai-hark combinatie.

31 mei is een deel van het talud aan de overkant van het kavelpad gemaaid. Dit is gedaan met de maai-zuig combinatie van loonbedrijf Van Dun. Het talud wordt gemaaid en het maaisel wordt meteen opgezogen en in een container gedaan. Nadeel van dit systeem dat veel insecten mee opgezogen worden. Waarom wel maaien met dit systeem? Aan de andere kant van de sloot ligt een akkerrand. Met de maai-hark combinatie moet je daar enkele malen over heen rijden. Deze akkerrand wil ik graag sparen.

Een week later zijn de overige taluds langs ons bedrijf gemaaid. Ditmaal met de maai-hark combinatie van loonbedrijf Van Dun. Deze combinatie maait het talud en legt het gras neer. Daarna wordt het gras geharkt en met een opraapwagen opgeladen. Met dit systeem houden we de insecten meer in het talud en worden deze niet mee opgezogen zoals met de maai zuig combinatie.

Bij beide systemen wordt het maaisel bij elkaar gestort en kan ik het omzetten.

De hoop met maaisel wordt flink warm. Met een thermometer meten we wel een temperatuur van tot 60- 70 graden. Belangrijk om de nog aanwezige onkruidzaden in het maaisel te vernietigen.

Om de paar weken gooi ik het maaisel met de heftruck en schepbak om.
De bedoeling is als het maaisel goed omgezet is dit terug te brengen naar het land als voedsel met veel organische stof voor de bodem.

Loonbedrijf Van Dun heeft met de maai-zuig combinatie de laatste stoottaluds gemaaid en afgevoerd. Dit jaar doe ik voor het eerst mee met de pilot “Aangepast slootkantenbeheer”.

Waarom dit project?

Geschikte leefgebieden voor insecten in het agrarisch gebied in Flevoland zijn er op het eerste oog niet zo veel, maar de potentie is wel degelijk groot. In dit project gaan boeren slootkanten beheren met een aangepast maaibeheer. Er wordt in fases gemaaid, het maaisel wordt afgevoerd en hergebruikt in de regio (kringlooplandbouw).

Met als doel:

1. Vergroten diversiteit flora: meer soorten planten kunnen zich vestigen rondom slootkanten.
2. Stimuleren bloei: planten krijgen de kans om te bloeien, binnen een bepaalde afstand zijn altijd bloeiende planten te vinden.
3. Stimuleren insecten: wilde bijen, vlinders en nuttige insecten kunnen slootkanten met diverse en bloeiende flora gebruiken om zich te voeden, voort te planten en te migreren.
4. Waterkwaliteit: gevarieerde (natte) slootkantvegetatie en voedingsstoffen uit het verterend maaisel komen niet via het talud in het oppervlaktewater.
5. Bodemkwaliteit: maaisel draagt rechtstreeks als compost of via stalstrooisel als mest bij aan een vitale bodem door organische stof aanvoer. Een vitale bodem heeft een goede bodemstructuur, een actief bodemleven en houdt water vast. Dit geeft betere gewassen, minder uit- en afspoeling van nutriënten en minder wateroverlast.
6. Kringlooplandbouw: het toepassen van lokale reststromen, zoals maaisel, op het eigen bedrijf of een bedrijf in dezelfde regio

Enthousiaste boeren uit Flevoland zetten zich samen met BDEKO, Flevolands Agrarisch Collectief (FAC), Bee-Foundation en Landschapsbeheer Flevoland in voor meer biodiversiteit. Het project is onderdeel van het Actieplan Bodem en Water (ABW) en Provincie Flevoland maakt het financieel mogelijk. Met dit initiatief wordt invulling gegeven aan het landelijke en provinciale Actieplan Biodiversiteitsherstel en de Nationale Bijenstrategie in Flevoland. (bron; website Actieplan bodem en water)

21 juli heeft Van Dun met hun maai-hark combinatie een deel van de taluds gemaaid.

9 november een laatste maaibeurt met de maai-zuig combinatie van Van Dun.

In het voorjaar, 17 juni, is met de maai-zuig combinatie de eerste maaibeurt geweest. Het maaisel wat hierbij vrijkomt heb ik gecomposteerd. In juli is nog een maaibeurt geweest. Dit maaisel ligt op tweede hoop. Het laatste maaisel wat nu net is gemaaid moet nog gecomposteerd worden. Ik heb de eerste tweemaal ook maaisel van een collega-akkerbouwer ontvangen. De bedoeling uiteindelijk is om het gecomposteerde maaisel te verspreiden over 1 van onze akkerbouwpercelen.

Zie foto hieronder de verschillende hopen met maaisel.

Ik doe dit jaar mee aan de pilot, Aangepast Slootkantenbeheer van het Flevolandsagrarisch Collectief (FAC). In 2020 is het FAC in samenwerking met BDEKO, Landschapsbeheer Flevoland en de Bee-foundation gestart met de pilot Aangepast slootkantenbeheer voor meer Biodiversiteit. De eerste groep deelnemers is vorig jaar gestart. Dit jaar zijn er nieuwe deelnemers bijgekomen, zoals ons akkerbouwbedrijf.
Voor het instandhouden en verbeteren van de biodiversiteit in Flevoland kunnen we veel doen via de slootkanten zonder dat er aan productieoppervlak ingeleverd wordt. Door slootkanten gefaseerd te maaien en het maaisel direct af te voeren vermindert de biomassa en verandert de plantensamenstelling ten gunste van bloemrijke kruiden. Stukken van de slootkant gefaseerd maaien zorgt er bovendien voor dat er zich binnen een bepaalde afstand altijd bloeiende bloemen bevinden zodat vlinders, allerlei wilde bijen, zoals hommels, en andere nuttige insecten zoals gaasvliegen en zweefvliegen kunnen bij-tanken. Juist de insectenpopulatie staat landelijk sterk onder druk. Daar kunnen wij via het aangepaste slootkantenbeheer in Flevoland iets aan doen. (Bron: FAC)

Loonbedrijf Van Dun heeft met hun speciaal voor het project aangeschafte maai-zuig combinatie de eerste maal gemaaid. Het maaisel wordt in de container achter de trekker gezogen. Het maaisel komt op 1 hoop te liggen waar ik het ga composteren. Zo kan het composteerde product terug naar de akker gebracht worden, goed voor onze bodem.